Montessori'ye göre "Çocuğun Çalışma Alanı"

Daha önce tartıştığımız prensiplere uygun olarak; böyle bir çevre, çocuğun ilk yıllarında yeni yaratılan yeteneklerin entegrasyonu ve egzersizine izin vermek amaçlı deneyimleri en iyi şekilde önerir.

Bu deneyimler, çocuğun emici aklına kültürün algıları, inançları, uygulamaları ve geleneklerinin temel kalıplarını açık, somut ve erişilebilir kılar. Bu deneyimler; herbiri 3 aşamalı öğrenmenin prensibi ile uygun olan, çocuğa takdim edilebilir fiziksel aktivitelerden yaratılabilir. Ve deneyimler, sadece çocuğun içsel yapısındaki her noktada istenildiği zaman erişilebilir olur fakat sonra bunlar çocuğun kendi iradesiyle araması için özgürce erişilebilir olur.

Kültürü yansıtan kritik dönemlerde 3 aşamalı öğrenme tarafından ve daha sonra çocuk tarafından kendi iradesiyle erişilebilir olan amaçlı fiziksel aktiviteler, Montessori'nin (San Lorenzo'daki çocuklar evinde geliştirdiği), çocukların ifade edilen isteklerine cevap olarak özellikle belirttiği şekilde tanımlanmış çevredir.

Montessori çevresi emici aklın isteklerini, duyarlılık dönemlerini ve 3 aşamalı öğrenme sürecini tamamen tatmin eden bir yerdir, Montessori bu yere, çocuğun tüm gelişimsel ihtiyaçlarını karşılaması için özel olarak hazırlandığı için "hazırlanmış çevre" demiştir. "Hazırlanmış çevre"; bir bebekten bağımsız, düşünen bir insan yaratmak için öz-yapının, küçük çocuğun davetli arayışı için ideal çalışma alanıdır.

Çoğu ebeveyn, evi; küçük çocukları için ideal çevre olarak düşünür. Montessori, emici aklın ilk aşamasında, temel insan becerileri, duyguları ve davranışları bilinçsizce insanlara yakın ve sürekli temasla yaratıldığını, ebeveyn sevgi ve ilgisinin güvenli ve direk etkisinin erken gelişime en çok yardımcı olduğunu kabul eder. Fakat işlevini yerine getirmesi, gerekli gerçek özgürlük, amaçlı aktivite ve kültürel katılım gerektiren emici aklın 2. aşamasında çocuk, bu ihtiyaçları karşılamak için özellikle hazırlanmış bir çevreye biraz daha fazla temastan büyük yarar sağlar.

Sıradan bir okul öncesi okulla zıt olarak, Montessori'nin "hazırlanmış çevresi"nin temel ayırt edici özellikleri, her biri, çocuk hazır olduğunda ve sonra çocuğun bağımsızca yürütmesi için özgürce erişilebilir olduğu zaman tam olarak tanıtılan, çoğu özellikle seçilmiş kültürel ve öğrenme aktiviteleridir. Bu yazının kalanının çoğu temel aktiviteleri ve nasıl tanıtıldığını detaylandırır. Fakat Montessori çevresinin, aktivitelerin verimliliğini azaltmamaları için ilk önce tartışılması gereken başka yönleri de vardır. Aktivitelerin önemini takdir etmesi en kolay olmasına rağmen, tüm Montessori çevresi aktiviteleri ve çocukların bunlardaki katılımını tamamlamak için tasarlanmıştır. "Hazırlanmış çevre"nin tüm yönlerinin Montessori tarafından orjinal olarak içerildiğini hatırlayın, çünkü bunlar birlikte çalıştığı çocuklar tarafından tekrar tekrar tercih edilir ve bu yetişkin standartları tarafından istenilir göründüğü için değildir.

Bir Montessori çevresi; bir evde, okul binasında, kilisede veya sosyal merkezde hatta bir ofis blokunun giriş katı bir boş dükkanda veya çocuk aklının müsaade ettiği herhangi bir yerde yapılabilir. Süslü herhangi bir şeye ihtiyaç yoktur; ilk Montessori odası bir gayrimenkul binasındaydı. Lüks olmasına gerek yoktur fakat çocuklar için olan herhangi bir yer gibi temiz, ılık, güvenli, görünüşte hoş, parlak olarak aydınlatılmış, bina işi veya meşgul caddelerinki gibi tehlikelerden izole edilmiş olması gereklidir. Çok fazla yere ihtiyacınız yoktur; evdeki bir veya iki çocuk için ayrılan bir oyun odasının yarısı yeterlidir, bir grup çocuk için, tuvalete erişimi ve bir açık hava alanı olan bir büyük oda veya iki küçük oda en iyisidir.

Oda veya odalar, çocuk boyutu mobilyalarla çok basit mobilyalandırılmalıdır - çocuk boyunda bir masaya ve her çocuk için sandalyeye ve bazı çocuk boyunda raflara ihtiyaç duyacaksınız. Çocuk boyu derken, çocuk için çalışırken rahat olan demek istiyor: sandalye için çocuğun ayaklarının yere değmesi gerek; masa için, oturan bir çocuğun dirseklerinin masanın üstünde durabilmesi gerek; raflar için çocuğun en üstteki raftaki kutunun içindekileri görebilmesi gerekir. Masalar, sandalyeler ve rafların kolay silinmesi için su geçirmez yüzeylerinin olması gerekir ve kıymık ve keskin köşe ve kenarları içermemesi gerekir. Diğer önemli mobilyalar masa matlarıdır ki herbiri 2 ayak-kare keçe parçalı olmalı ve aynı zamanda alan halı ve yer matları ile kaplı ise bile herbiri 3x3 sarılmış ve dik olarak saklanmış olmalıdır. Opsiyonel mobilyalar şunlar olabilir. Boyama için çocuk boyunda şövale, 2 geniş plastik kova (biri su kaynağı olarak maşrapa ile birlikte, biri de kullanılmış suyu içine koymak için); iyi aydınlanmış ve küçük bir kitap kutusu olan okuma köşesi ve yumuşak çocuk boyutunda bir sandalye veya pofuduk yastık; çocuğun göz seviyesinde duvara asmak için ilginç resimler; ve her masa için çiçekler konulacak vazolar. Kendiniz için; malzemeler için kilitli bir sandık ve masada bir çocukla çalışırken rahatlıkla oturabileceğimiz bir tabure isteyebilirsiniz. Bu son iki aygıtın dışında, Montessori çevresindeki herşey çocukların kullanımı için tasarlanmıştır.

Hazırlanmış çevrenin en kaydedilebilen elemanları çocuk tarafından Montessori aktiviteleri ile yapmak için kullanılan özel yapılmış materyallerdir. Prensipte, olabildiğince çok Montessori aktivitesi için profesyonelce yapılmış Montessori materyallerinden edinmeye çalışmalısınız. Fakat dünya üzerinde bile bunu yapabilen çok az yer var. İyi araştırıp denemeniz gereklidir. Bu şirketlerden en büyüğü ve en iyisi Hollanda'da kurulmuş olan "Nienhuis Montessori"dir ve mail order yoluyla kataloğunu temin edebilirsiniz. Profesyonel yapılmış materyaller en iyileridir çünkü daha uzun süre dayanırlar ve dayanma güzellikleri ve mükemmelikleri onları çocukların kullanımı için daha cazibeli kılar. Aynı zamanda materyaller ancak usta ellerden çıkacak kadar yapımı zor olduğundan muhtemelen satın almanız gerekecektir.

Her ne kadar profesyonelce yapılmış Montessori materyalleri pahalı olsa da, bazı evde yapılabilecek materyaller de kullanabilirsiniz. Bir de kesinlikle satın alamayacağınız Montessori materyalleri vardır ki bunları yapmanız gerekmektedir.

Çoğu anne baba ilk kez bir Montessori materyali gördüğünde şaşırmaktadır. Objeler basit, temel, saf şekillerde tam materyallerdir - küçük ahşap kutular içinde düzenli vernikli boyanmış formlarla, yün ve pamuk kumaştan küpler, seramik sürahi ve leğenler ve diğer benzer komplike olmayan insan eliyle yapılmış şeyler.

Bazı ebeveynler için materyaller çok elemental veya eski moda görünebilir. Fakat küçük çocukların bu basitliği tercih ettiğini ve çevrelerinde bunları aradığını Montessori keşfetmiştir.

Son zamanlarda kreş ve okullarda çocuklar için dersleri bilgisayarlar, hesap makineleri ve yüksek teknolojinin diğer uygulamalarıyla yapmak gibi bir trend vardır. Bu aygıtlar modern zamanlarındır ve her çocuğun bunları kullanmakla ilgili rahat olması gerekir. Montessori de buna katılır çünkü bu makineler, arabalar gibi modern toplumun bir parçasıdır ve varlıkları çocukların genel çevresinde ve kimliklerinde doğal bir şekilde yer almalıdır ve amaçları küçük çocuklar tarafından bilinmelidir. Fakat Montessori, 4 yaş çocuklarının bilgisayar kullanmalarını motorsiklet kullanmalarından daha çok önermez. Bilgisayarlar gibi yüksek teknolojinin başarılı ve yaratıcı kullanımları, otomatik işlemlerin neyi içerdiğinin tamamen bilinmesini gerektirir. Küçük çocukların böyle bir anlayışı yoktur. Gelişmiş tekniklere dalmaktansa, Montessori metodu bir tuğla ile başlar ve yapıyı yavaş yavaş kurar. Örneğin gerçek anlamda boncukları saymak ve gruplamak, sayılarla çalışmaya başlamadan önce nicelikleri eklemeyi öğretecektir.

Çocukların kullanmak isteyebileceği ve çocuklara tanıtılan Montessori'nin tüm materyalleri, dışarda çocuk boyutu ve raflarda erişilebilir olmalıdır. Aynı zamanda, her materyal parçasının raflarda belirlenmiş bir yeri ve pozisyonu olmalıdır. Gerekli olmasa da, raflardaki materyalleri konusuna göre gruplandırabilirsiniz (matematik, dil, duyular). Çocukların; yetiştin yardımı olmadan, onlara tanıtılan materyallere istedikleri aktivite için erişebilmeleri gereklidir. Başka birisi tarafından kullanılmıyorsa, çocuklar her istediğinde raflardaki materyallere her zaman aynı yerden ve pozisyondan erişebilmelidir. Bu, çocukların bağımsız olmasına ve materyalleri kaldırırken ne beklendiğini anlamalarını sağlamaya yardımcı olacaktır.

Hazırlanmış çevre, ideal olarak çocuk uyandığından itibaren hergün açık olacaktır ve çocuk, istek geldiğinde çalışıp öğrenecektir. Bu, odayı Montessori materyalleri ile bütün gün açık bırakarak ve yarım saatimizi de yeni aktiviteleri tanıtarak veya çocuğun işini gözlemleyerek geçirerek basitçe çok mümkündür. Fakat aynı çatı altında yaşamayan çocuk grupları için uzlaşmalar genellikle gereklidir.

Sabah erkenden akşamüstüne kadar süren tüm gün kreş aktivitelerinde, çoğu zaman çocukların Montessori çalışmasına kendilerini adamak için bütün günün ancak bir kısmına yetecek enerjileri vardır. Bazı tüm gün kreşler Montessori tanıtımları üzerinde sabah 9.00-12.00 arasında konsantre olur, bir yemek arası verip sonra özgür erişim için materyaleri açıkta bırakırlar. Bazı kreşler ise iki adet 1.5 saatlik Montessori çalışması yaparlar: Biri sabahdan mesela 10:00-11:30 arası, diğeri de akşamüstü 14:00-15:30 arası ve Montessori çalışmasını zorlamaz, çünkü farklı çocuklar farklı konsantrasyon zamanlarının tepe noktasını farklı saatlerde yaşarlar. Sadece sabah veya akşamüstü açık olan kreşler veya oyun grupları daha limitli zaman ayırabilirler fakat çok daha kolay kesilmeden oyun sunabilirler.

Hatırlanması gereken noktalar: Montessori çevresi sadece çocuğun kişisel gelişimi için planlanmıştır, çocuk üzerinde herhangi bir zorlama yoktur; eğer çocuk katılmak istemezse hiçbir sakıncası yoktur. Kendi istediği zaman istediği sürece katılımcı olması ona yararlı olacaktır.

Not: Bu çalışma Montessori'nin fikirlerini ve çalışmalarını yazan birkaç kitapdan derlenerek ve çevrilerek yazılmıştır.